Đó là kinh nghiệm được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ ra tại cuộc họp Ban Bí thư Trung ương Đảng cho ý kiến về Báo cáo tổng hợp kết quả 5 đoàn của Ban Bí thư kiểm tra việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ gắn với Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, sáng 10/4.

Kết quả kiểm tra tại 10 tỉnh và 5 cơ quan Trung ương gồm: Sơn La, Hưng Yên, Ninh Thuận, Tây Ninh, Trà Vinh, Kiên Giang, Bắc Kạn, Phú Thọ, Khánh Hòa, Quảng Ngãi; Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Thông Tấn xã Việt Nam và Ban cán sự đảng Chính phủ cho thấy: Các cấp ủy tổ chức đảng đã lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức học tập, quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII gắn với Chỉ thị số 05 đúng chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương; kịp thời chỉ đạo các cấp ủy xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện.

Thực hiện đồng bộ việc tổ chức quán triệt Nghị quyết Trung ương 4 và Chỉ thị số 05 với việc xây dựng Chương trình hành động, kế hoạch thực hiện 4 nhóm giải pháp cơ bản của Nghị quyết, nhất là việc thực hiện Kế hoạch của Bộ Chính trị đối với 14 nhiệm vụ thực hiện ngay và thường xuyên, phù hợp, cụ thể với từng tổ chức đảng; xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm, lựa chọn được những vấn đề đột phá, khó, bức xúc của địa phương, cơ quan, đơn vị để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, giải quyết; phân công trách nhiệm cụ thể cho từng tổ chức, cá nhân và lộ trình thực hiện.

Công tác giáo dục chính trị tư tưởng được tăng cường, đưa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào sinh hoạt thường xuyên của tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị và các đoàn thể, nhiều cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt thực hiện tốt vai trò nêu gương; chỉ đạo thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, công tác phòng, chống tham nhũng lãng phí, thực hành tiết kiệm; đẩy mạnh cải cách hành chính; phát huy tốt vai trò giám sát của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội.

Việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình, đánh giá chất lượng tổ chức đảng, đảng viên năm 2016 gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII và Chỉ thị số 05 được thực hiện nghiêm túc. Qua kiểm điểm tự phê bình và phê bình kết hợp công tác kiểm tra, giám sát của Đảng đã nghiêm khắc xử lý kỷ luật đối với những tổ chức đảng, đảng viên vi phạm các quy định của Đảng và Nhà nước, có tác dụng cảnh báo, phòng ngừa sai phạm; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường đoàn kết, thống nhất trong Đảng; đấu tranh, ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa" trong nội bộ.

Các cấp ủy tổ chức đảng đã coi trọng việc biểu dương, khen thưởng người tốt, việc tốt, điển hình tiên tiến, những tổ chức đảng, đảng viên có cách làm sáng tạo, hiệu quả trong quá trình thực hiện nghị quyết, bước đầu tạo sự lan tỏa trong xã hội.

Tuy nhiên, việc đưa nội dung học tập Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII và Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị vào sinh hoạt chi bộ hằng tháng chưa sâu rộng, hiệu quả chưa cao. Sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong tuyên truyền chưa đồng bộ; công tác đấu tranh chống âm mưu “diễn biến hòa bình”, nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, các quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực tư tưởng – văn hóa chưa thật sắc bén; có nơi, việc nhận diện những biểu hiện suy thoái trong cán bộ, đảng viên còn đơn giản, né tránh, chưa chỉ rõ được địa chỉ cụ thể…

Phát biểu kết luận phiên họp, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định, việc thành lập các đoàn kiểm tra là rất cần thiết. Qua kiểm tra cho thấy thực tế là công tác xây dựng đảng được coi trọng hơn, việc triển khai thực hiện Nghị quyết 04 khóa XII gắn với thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị được triển khai nghiêm túc, bài bản và theo đúng kế hoạch. Tổng Bí thư đánh giá nhiều địa phương có cách làm sáng tạo như Trà Vinh: từ 27 biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống đã được cụ thể hóa hơn 80 biểu hiện và phổ biến để đảng viên thực hiện. Nhiều nơi in công khai 27 biểu hiện, làm sổ nhỏ bỏ túi, để ở những nơi thường xuyên có người đi qua để ai cũng cảm thấy cần thiết để tự soi, tự sửa. Tính công khai cũng chú trọng nhiều hơn.

“Sự lãnh đạo, chỉ đạo, đặc biệt sự quan tâm của người đứng đầu cũng được quan tâm hơn. Ý thức Đảng, tính Đảng ở các cơ quan nói chung, đặc biệt cơ quan chính quyền đoàn thể ý thức hơn. Chúng ta đã tập trung giải quyết những vấn đề tồn đọng, sửa chữa những khuyết điểm và tập trung vào xử lý những sai phạm, vi phạm của Đảng và pháp luật nhà nước. Cùng với việc giáo dục, xây dựng tư tưởng phòng ngừa, kết hợp giữa “xây” và “chống”. Ta không chỉ nặng một mặt “xây” mà không “chống”, cũng không phải nhăm nhăm đi “chống” mà không “xây”. Đây là điểm nổi bật của năm 2017” - Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Tổng Bí thư cũng cho rằng, qua kiểm tra các sai phạm đã được thẳng thắn chỉ ra, được sửa chữa, được khắc phục nhiều hơn và tác động vào việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế-xã hội. Không phải chỉ là xây dựng Đảng “chay”, không phải chỉ là đi chống tiêu cực rồi làm ảnh hưởng đến công việc, làm nhụt chí. “Chính làm tốt công tác xây dựng đảng, phát huy ưu điểm, chống suy thoái, chống sự thoái hóa biến chất đã có tác động thúc đẩy các nhiệm vụ kinh tế-xã hội, quốc phòng an ninh, đối ngoại. Rõ ràng, kết quả năm 2017 chứng tỏ điều đó, không làm cho phong trào đi xuống mà còn đi lên. Kinh tế-xã hội Quý I năm 2018 lần đầu sau 10 năm đạt 7,38%... Ưu điểm nổi bật, mặt được vừa qua là ở chỗ đó. Bây giờ tạo phong trào toàn dân tham gia xây dựng Đảng, tham gia phòng chống tham nhũng, lãng phí, chống tiêu cực. ” – Tổng Bí thư nêu rõ.

Bên cạnh đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng cho rằng: công tác xây dựng Đảng được coi trọng hơn, ý thức toàn đảng, toàn dân chăm lo xây dựng đảng nhiều hơn, đặc biệt vai trò của người đứng đầu thấy được trách nhiệm của mình, trách nhiệm của cấp ủy Đảng. Tất cả điều này đã làm cho vai trò, vị trí, uy tín của Đảng được nâng lên rõ rệt, được thể hiện ở cả trong nước và trên trường quốc tế. Bên cạnh đó, Đảng cũng có thêm kinh nghiệm để làm tốt hơn, đó là việc kết hợp giữa xây và chống, xây phải cơ bản, chống cũng phải quyết liệt.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư cũng chỉ rõ, sự chuyển biến chưa đồng bộ, toàn diện giữa các cấp, ngành, lĩnh vực, giữa trên và dưới. Việc học tập Nghị quyết, Chỉ thị còn qua loa hình thức, việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình còn sơ sài; chưa phát huy hết vai trò của nhân dân, Mặt trận Tổ quốc. Công tác tự kiểm tra còn yếu, tự phê bình và phê bình còn nể nang, né tránh; kiểm soát quyền lực chưa tốt. Tính công khai đã khá hơn nhiều, nhưng cần được tăng cường hơn nữa. Nội hàm tự diễn biến, tự chuyển hóa về tư tưởng chính trị chưa được chú ý, mà mới nặng về đạo đức lối sống, xử lý các sai phạm kinh tế. Cái sâu xa là trung thành tuyệt đối với Đảng, kiên định với chế độ. Cần chú ý ngăn chặn những biểu suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” cả về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống. Việc học tập, làm theo Bác chưa có nhiều sáng kiến, đổi mới.

Phân tích về nguyên nhân của những hạn chế, Tổng Bí thư cho rằng, ngoài nguyên nhân khách quan là việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 gắn với thực hiện Chỉ thị 05 là việc khó, phức tạp, liên quan đến con người, tổ chức, danh dự, quyền lợi; sự chống phá các thế lực thù địch thì vẫn còn nguyên nhân chủ quan đó là sự chưa quyết liệt của người đứng đầu, vẫn còn trình trạng làm qua loa, đối phó, chưa thực sự cầu thị, còn tư tưởng thành tích chủ nghĩa.

Do đó, Tổng Bí thư cho rằng, kinh nghiệm rất lớn là làm toàn diện, đồng bộ, quyết tâm kiên trì, huy động rộng rãi các lực lượng, sức mạnh. Không chỉ bằng hô hào, khuyên bảo, kêu gọi mà phải bằng cơ chế, luật pháp, xử lý sai phạm thì mới có tác dụng tốt. Vai trò của người đứng đầu là vô cùng quan trọng, vai trò kiểm tra giám sát quan trọng, công tác tuyên truyền quan trọng, làm là liên thông, liên tục, quyết liệt, đặc biệt nêu gương người đứng đầu.

Tổng Bí thư đề nghị Ủy ban Kiểm tra Trung ương tổng hợp, thông báo công khai, phổ biến cho các nơi từ kết quả kiểm tra 10 tỉnh và 5 cơ quan Trung ương để thấy được phương hướng chỉ đạo, để tiếp tục kiểm tra thời gian tới./.